رئیس مرکز آموزش عالی کاشمر گفت: نگاه به محیط زیست اولویت آخر در طرح های توسعه ای در منطقه ترشیز است
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل مرکز آموزش عالی کاشمر، دکتر هادی معماریان در همایش بررسی چالشها و مسائل مربوط با بحران آب و خاک در منطقه ترشیز، به بیان تبعات و مشکلات بحران کم آبی در حوزه های مختلف پرداخت و گفت: کاهش ذخیره در سفره آب زیرزمینی،افت کیفیت منابع آب و شور شدن تدریجی سفره، کاهش سطح پوشش گیاهی در عرصه های طبیعی و مراتع و کاهش تولید علوفه، افزایش فرسایش خاک و ضریب رواناب و نرخ فرونشست زمین، کاهش دبی چاه موتورها و افزایش مصرف انرژی، افزایش سطح کانون های گرد و غبار،کاهش سطح زیرکشت، کاهش درآمد کشاورزان، کاهش امنیت غذایی و افزایش مهاجرت و رشد منازعات از جمله تبعات بحران کم آبی است.
وی اظهار داشت: بحران کم آبی در حوزه آب شرب نیز تبعاتی به همراه دارد به طوریکه شاهد کاهش کیفیت آب و نیاز بیشتر به فرآیندهای تصفیه و افزایش آب بها، نیاز به انتقال آب به صورت سیار به روستاها و تبعات روانی و اجتماعی آن، افزایش مرگ و میر در مناطق دورافتاده و روستایی بعلت کاهش کیفیت آب و امراض میکروبی خواهیم بود.
این پژوهشگر حوزه آب و خاک ابراز کرد : بحران کم آبی در حوزه آب کشاورزی هم تبعات پرشماری دارد به طوریکه کاهش ذخیره در سفره آب زیرزمینی،افت کیفیت منابع آب و شور شدن تدریجی سفره ،کاهش سطح پوشش گیاهی در عرصه های طبیعی و مراتع و کاهش تولید علوفه، افزایش فرسایش خاک و ضریب روانا، کاهش دبی چاه موتورها و افزایش مصرف انرژی، افزایش سطح کانون های گرد و غبار،کاهش سطح زیرکشت، کاهش درآمد کشاورزان،کاهش امنیت غذای، افزایش مهاجرت و رشد منازعات از جمله تبعات بحران کم آبی در حوزه کشاورزی است.
وی به تبعات بحران کم آبی در حوزه صنعت نیز اشاره کردو گفت: نیاز بیشتر به حفر چاه موتور و پمپاژ و نهایتا افزایش افت سفر، کاهش امنیت سرمایه گذاری در شهرستا، افزایش قیمت تمام شده محصوالت و کاهش رقابت پذیری و تبعات منفی منازعات بین گروداران بخش کشاورزی و صنعت از جمله این تبعات است.
معماریان در ادامه با اشاره به تبعات بحران کم آبی در حوزه محیط زیست گفت: افزایش تلفات حیات وح، افزایش هزینه اداره حفاظت محیط زیست جهت تامین آب شرب حیات وحش،کاهش سطح تاج پوشش گیاهی و رطوبت خاک و افزایش تبخیر و نهایتا افزایش فراوانی طوفان های گرد و غبار، افزایش تعداد روزهای گردوغبار در سطح شهر و روستا و تشدید فرونشست زمین و کاهش زیست پذیری منطقه از تبعات بحران کم آبی در حوزه محیط زیست
وی افت مخزن آب زیرزمینی منطقه را حدودیک و نیم متر در سال عنوان و ابراز کرد: ضخامت مفید ستون اشباع آبخوان کاشمر نیز حدود ۲۰ تا ۲۵ متر است لذا با روند موجود در بهترین شرایط فقط ۲۰ سال دوام می آوریم …!
این پژوهشگر حوزه آب و خاک افزود: با تغییر اقلیم و گرمایش جهانی ، موجب افزایش معنی دار دما به میزان حدود یک و نیم درجه سانتیگراد تا ۲۰۷۰ خواهد شد و در کمتر از دو دهه اخیر، متو سط شوری آب زیرزمینی در مناطق شرقی دشت کا شمر به بیش از ۲ هزارواحد (میکروموس بر سانتیمتر) یعنی دو برابر سال ۱۳۸۴ رسیده و جبهه شوری از غرب به شرق گسترش یافته است.
وی اظهار داشت:در دشت بردسکن وسعت جبهه شوری زیاد (بیش از ۲ هزار واحد) از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸ دو برابر شده است و متوسط شوری دشت درونه ازهفت هزار و ۵۰۰ واحد در سال ۸۸ به حدود ۹ هزارواحد در سال ۹۸ رسیده است.
معماریان با بیان اینکه میزان فرسایش خاک در کاشمر تا ۲۰۵۰ به بیش ازچهار برابر خواهد رسید؛ مهم ترین دلایل بحران کم آبی شهرستان را کشاورزی خرده مالکی سنتی با بهره وری کم و مصرف زیاد آب دانست و گفت:عوامل تشدید کننده بحران های محیط زیستی منطقه اجرای کم طرح های استحصال آب باران و رواناب در عرصه های شهری و طبیع، نبود طرح های تصفیه فاضلاب های شهری و صنعتی،افت شدید سطح سفره های آب زیرزمینی و فرونشست زمین بدلیل ضعف در مدیریت کشاورزی و مصرف آب شهر، نبود سرمایه گذاری کافی در حوزه انرژی های نو، عدم مشارکت گروداران و ذینفعان در اجرای طرح های توسعه ای بخصوص در حوزه مدیریت منابع آب، نبود استقرار و تجهیز سامانه های هشدار مخاطرات طبیعی در شهر و حوضه های آبخیز شهری ونگاه به محیط زیست بهعنوان اولویت آخر در طرح های توسعه و اشتغالزایی منطقه ،نبود برنامه ریزی آینده نگر در بخش شهری و عدم مدیریت منابع بر پایه تغییر اقلیم و سازگاری با آن،تشدید تغییر کاربری اراضی کشاورزی به سمت ویلاسازی های گسترده بخصوص در شمال شهر، افزایش سطوح غیرقابل نفوذ شهری و طبیعتاً تشدید حجم و سرعت سیلاب ها، گسترش شهر به سمت گسل فعال درونه و عدم رعایت حریم از گسل، کاشت گونه های ناسازگار با کم آبی و خشکی در فضای سبز شهری، دفن غیربهداشتی زباله ها و تجمع بسیار زیاد نخاله های ساختمانی در مناطق مختلف شهر، گسترش شهر و شهرک صنعتی بر روی مسیل ها و کانون های تغذیه آبخوان کاشمر، توسعه بی رویه و غیرمعقول کوره های آجرپزی در اطراف شهر و افزایش آلودگی ها و ریزگردهاست.
رئیس مرکز آموزش عالی کاشمر با اشاره به راهکارهای لازم جهت مقابله با بحران کم آبی گفت: مطالعات و بررسی ها نشان می دهد که در توسعه پایدار این منطقه با موانع و چالش های زیر روبرو هستیم؛ نظام خرده مالکی کشاورزی و روش های سنتی کشت و کار و آبیاری و عدم وجود الگوی بهینه کشت ؛استفاده بی رویه از منابع طبیعی و آلودگی شدید منابع آب و خاک و ت شدید روند بیابان زایی، بالا بودن ضایعات محصولات کشاورزی به دلیل فقدان صنایع تکمیلی و تبدیلی و نگهداری محصولات،حاشیه نشینی و بافت های فرسوده شهری و روستایی،اجرای ناکافی طرح های جامع آبخیزداری و مدیریت منابع طبیعی،اجرای کم طرح های استحصال آب باران و رواناب در عرصه های طبیعی و شهری،نبود طرح های تصفیه فا ضلاب های شهری و صنعتی،ضعف سیستم های بازرگانی و بازاریابی محصولات کشاورزی،فرار سرمایه های انسانی و اقتصادی منطقه بسمت شهرهای بزرگ ،افت شدید سطح سفره های آب زیرزمینی و فرونشست زمین ،نبود توسعه زیرساخت های ارتباطی و راه ها ،ضعف در آموزش های کاربردی و حرفه ای در مراکز آموزشی منطقه،نبود سر مایه گذاری کافی در حوزه انرژی های نو ،نگاه غیرعلمی و صرفاً سازه ای مدیران منطقه به تو سعه ،عدم مشارکت گروداران و ذینفعان در اجرای طرح های تو سعه ای بخصوص در حوزه مدیریت منابع آب،-نبود استقرار و تجهیز سامانه های هشدار مخاطرات طبیعی در منطقه ،نبود سرمایه گذاری لازم در حوزه آموزش عالی و نوآوری بعنوان مهمترین عنصر در جذب نخبگان منطقه، نگاه به محیط زیست به عنوان اولویت آخر در طرح های توسعه و اشتغالزایی منطقه، نبود برنامه ریزی آینده نگر در حوزه های مختلف اقتصادی و اجتماعی بر پایه مطالعات آینده پژوهی، نبود سرمایه گذاری کلان در حوزه گردشگری و بخصوص گردشگری کشاورزی و بومگردی، نگاه و برنامه ریزی غیرپایدار معادن و استخراج منابع معدنی به قیمت تخریب محیط زیست،توسعه ناکافی تشکل ها و سازمان های مردم نهاد و عدم استفاده از ظرفیت سمن ها در توسعه منطقه ونبود برنامه ریزی در بخش کشاورزی و عدم مدیریت منابع بر پایه تغییر اقلیم و سازگاری با آن از جمله چالش ها و موانع پیش رو به شمار می رود.
وی به بیان راهکارهای فوری در این زمینه پرداخت و گفت: توسعه کشاورزی حفاظتی ،توسعه کشت گلخانه ای،ایجاد تصفیه خانه فاضلاب،محدود کردن سطح زیر کشت، تجمیع و یکپارچه سازی اراضی،محدود کردن برداشت از چاه ها با نصب کنتورهای هوشمند، جلوگیری از ذخیره بیش از نیاز و تبخیر آب در استخرهای کشاورزی ،تغییر الگوی کشت به سمت گیاهان مقاوم به خشکی و شوری، ایجاد معیشت جایگزین برای کشاورزان خرده مالک، اجرای طرح های آبخیزداری سازگار و تغذیه آبخوان از جمله راهکارهای فوری برای مقابله با بحران کم آبی محسوب می شوند.
🕒 آخرین بروزرسانی: ۱۴۰۰/۱۲/۱۵
