دکتر هادی معماریان، متخصص حفاظت خاک و دانشیار مرکز آموزش عالی کاشمر گفت:تغییر اقلیم و کاربری اراضی در آینده، شدت فرسایش خاک را در منطقه ترشیز پنج برابر خواهد کرد.
وی در گفتگو با روابط عمومی و امور بین الملل مرکز آموزش عالی کاشمر گفت:فرسایش خاک یک فرآیند پیچیده با اثرات آشکار و پنهان اجتماعی-اقتصادی و محیطی است و این فرآیند چالشی مهم برای زمین‌های حاصلخیز در سراسر جهان محسوب می‌شود.
وی افزود:عواقب هشدار‌دهنده این تهدید، عملکرد کم محصولات زراعی، کاهش دسترسی به آب سالم، افزایش آسیب‌پذیری ناشی از تغییرات آب و هوا، ناامنی غذایی و در نهایت فقر خواهد بود. وی با اشاره به این که مادّه ۱ کنوانسیون مبارزه با بیابان¬زایی سازمان ملل متحد، که در مارس ۲۰۲۰ توسط ۱۹۷ کشور تصویب شد، فرسایش خاک را دلیل اصلی تخریب زمین می¬داند که به نوبه خود از طریق تأثیرات منفی آن بر کشاورزی، امنیّت غذایی و اکوسیستم به فقر و نابرابری کمک می کند؛ گفت: شواهد علمی نشان می دهد که گرم شدن کره زمین در حال حاضر نابرابری اقتصادی را در دنیا افزایش داده و بر روند مهاجرت نیز تأثیر گذاشته است.
وی با بیان اینکه افزایش قابل توجه انتشار پیش‌بینی شده در ترکیب سناریوهای تغییر کاربری اراضی و آب و هوا در آینده می تواند تأثیرات منفی گسترده ای در سطح جهانی، منطقه‌ای و کشور داشته باشد؛ اظهار داشت: محاسبات حاکی از این است که تشدید شرایط اقلیمی حتی در سناریوی محافظه کارانه می تواند میانگین فرسایش خاک را بصورت جهانی تا ۳۰ درصد افزایش دهد.
دکتر معماریان افزود:استان خراسان و منطقه ترشیز (شامل شهرستان های کاشمر، بردسکن، خلیل آباد و کوهسرخ) از مناطق آسیب‌پذیر در حوزه فرسایش خاک چه به صورت آبی و چه بادی هستند و براساس برآوردهای انجام شده سطح کانون‌های بحران فرسایش بادی در منطقه کاشمر به حدود ۱۲ هزار هکتار افزایش یافته است.
وی گفت: میزان فرسایش آبی خاک در حوزه آبخیز کال ششطراز بالغ بر ۱۶۵ هزار تن در سال است. همچنین ارزش سالانه کودهای NPK از دست رفته در اثر فرسایش در همین حوزه و در اراضی کشاورزی حدود دو میلیون و ۱۰۰ هزار ریال در هر هکتار (بر اساس ارزشگذاری انجام شده در سال ۹۲) و خسارت ناشی از کاهش علوفه در اثر فرسایش در مراتع منطقه حدود ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار ریال در هر هکتار است.
وی گفت: بطور متوسط در هر سال و از هر هکتار اراضی منطقه در حدود ۷۵ کیلوگرم نیتروژن، ۲۴ کیلوگرم فسفر و ۸ کیلوگرم پتاسیم بر اثر فرسایش از دست می رود. این رقم معادل ۱۵۰ کیلوگرم کود شیمیایی در هکتار می باشد، که سالانه معادل میلیاردها ریال خسارت از طریق کاهش عناصر غذایی خاک به کشور تحمیل می شود.
وی گفت: مطالعاتم در سال ۱۳۹۹ نشان می دهد که میانگین فرسایش آبی خاک در منطقه ترشیز در سناریوی پایه ۲۰۱۵ (بر اساس الگوی اقلیمی و کاربری اراضی حال حاضر)، ۰/۶۸ تن در هکتار در سال برای منطقه بردسکن، و ۰/۳۳ تن در هکتار در سال برای منطقه کاشمر-خلیل آباد-کوهسرخ می باشد.اما نتایج پیش بینی ها بر اساس مدل جهانی GloSEM نشان می دهد که آینده منطقه ترشیز با افزایش شدت تغییر کاربری ها و تغییر اقلیم نگران کننده خواهد بود و موجب افزایش معنی دار فرسایش آبی می شود. وی تصریح کرد: بر مبنای سناریوی محافظه کارانه تغییر اقلیم و کاربری اراضی، شدت فرسایش خاک تا سال ۲۰۷۰ برای منطقه بردسکن ۱/۴۳ تن در هکتار در سال و برای منطقه کاشمر-خلیل آباد-کوهسرخ ۱/۳۵ تن در هکتار در سال خواهد شد. بر اساس سناریوی متوسط تغییر اقلیم و کاربری اراضی، تا سال ۲۰۷۰ میزان فرسایش آبی برای منطقه بردسکن به ۲ تن در هکتار در سال و برای منطقه کاشمر-خلیل آباد-کوهسرخ به ۱/۶ تن در هکتار در سال می رسد.
به گفته او در سناریوی شدید یا بدبینانه که به نظر محتمل تر می رسد!، میزان فرسایش آبی تا سال ۲۰۷۰ در منطقه بردسکن به حدود ۳ تن در هکتار در سال و در منطقه کاشمر-خلیل آباد-کوهسرخ به ۲/۲ تن در هکتار در سال افزایش پیدا خواهد کرد. این میزان بسیار بالاتر از آستانه تحمل فرسایش خاک در این منطقه است و عملاً امنیت غذایی منطقه را به شدت تهدید خواهد کرد.
وی گفت: راه حل ساده این پدیده، شامل رعایت اصول توسعه پایدار، کشاورزی حفاظتی، آبخیزداری سازگار، تعیین الگوی بهینه کشت، مدیریت مشارکتی منابع و مصارف آب، مدیریت سبز شهری، و فرهنگ سازی عمومی است.
لینک خبر در خبرگزاری ها:
