آغاز طرح مطالعاتی مکان‌یابی و ارزیابی زیست محیطی پهنه‌های مستعد دفن بهداشتی پسماندهای جامد شهری بردسکن توسط مرکز آموزش عالی کاشمر

رئیس مرکز آموزش عالی کاشمر از آغاز طرح مطالعاتی مکان‌یابی و ارزیابی زیست محیطی پهنه‌های مستعد دفن بهداشتی پسماندهای جامد شهری  بردسکن توسط  تیم مطالعاتی این مرکز خبر داد.
دکترهادی معماریان، در گفتگو با روابط عمومی و امور بین‌الملل مرکز آموزش عالی کاشمر هدف نهایی از انجام این طرح مطالعاتی را، دستیابی به مناسب‌ترین محل دفن بهداشتی پسماندهای جامد شهری بردسکن که کمترین اثرات سوء را برای محیط زیست و منابع طبیعی اطراف داشته و از نظر اقتصادی کم‌هزینه‌ترین و از دیدگاه مهندسی، بهترین ویژگی را دارا باشد؛ عنوان کرد و گفت: بر این اساس ضرورت بررسی مطلوبیت مکانی محل دفن مواد زائد جامد شهری شهرستان بردسکن احساس می شود و سایت موجود به لحاظ فنی و معیارهای محیط زیستی باید ارزیابی شده و در صورت مناسب نبودن، پهنه‌های جدید پیشنهاد شود.
وی با اشاره به اهمیت اجرای این پروژه اظهار داشت: درحال حاضر دفن بهداشتی مواد زائد شهری عمده ترین روش دفع در بسیاری از کشورها از جمله ایران است.
وی با بیان اینکه روش مختلف دفع به عوامل و شاخص‌های زیادی بستگی دارد؛ گفت: روش‌های مختلفی از جمله سوزاندن و تبدیل به کمپوست، برای دفع مواد زائد پیشنهاد گردیده  با این حال به نظر می‌رسد هنوزهم در بسیاری از مناطق شهری بهترین روش، دفع و دفن بهداشتی مواد زاید است.
معماریان مکان‌‌یابی و انتخاب محل بهینه مناسب دفع را یک گام بسیار مهم در برنامه مدیریت جامع مواد زائد دانست و گفت: از دیدگاه مهندسی محیط زیست، هدف اصلی از فرآیند مکان‌‌یابی این است که با استفاده از شرایط موجود زمین، مثل محل قرارگیری چشمه‌ها، جهت باد، فاصله از حر یم شهر و غیره مطمئن شویم تجهیزات و امکانات جدید در جایی قرار می‌گیرند که به طور بالقوه ارجح هستند و از نظر مشخصه‌های طبیعی و کاربری زمین، حفاظت از سلامتی عموم و محیط زیست را تضمین می‌کنند.
وی با بیان اینکه روش‌های مختلف دفن بهداشتی پسماند بر حسب موقعیت جغرافیایی، سطح آب‌های زیرزمینی و میزان خاک قابل دسترس جهت پوشش پسماند بسیار متفاوت است؛گفت:  لندفیل رایج‌ترین روش شناخته‌شده و پذیرفته‌شده بین‌المللی برای دفع پسماند بوده و ابزاری مفید در مدیریت پسماند به شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه نکته بسیار مهم در این خصوص آن است که مکان‌یابی طراحی و اجرای محل لندفیل باید به گونه‌ای باشد که حداقل اثرات مضر را بر محیط زیست و سلامت عمومی به جا گذارد زیرا انتخاب محل مناسب جهت دفع مواد زائد جامد می‌تواند از اثرات نامطلوب اکولوژیکی و اقتصادی اجتماعی جلوگیری کند؛ گفت: افزایش سریع جمعیت، توسعه صنایع و پیشرفت فناوری روز و در نتیجه ازدیاد مواد زائد، باعث ایجاد بحران جدی در جوامع بشری شده‌است، علاوه بر اینکه جمع‌آوری چنین موادی در اغلب کشورهای جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه از فناوری چندان پیشرفته برخوردار نیست.
به گفته او عدم اعمال مدیریت صحیح در کنترل زباله شهری و روستایی اعم از مواد زائد انسانی حیوانی و گیاهی در محیط به علت وجود انواع مختلف پسماندهای غذایی با رطوبت و حرارت مناسب و پناهگاه‌هایی که همواره در توده‌های زباله وجود دارد از عوامل اصلی و مولد بسیاری از بیماری‌های انسان و حیوان  است؛ لذا افزایش تولید زباله به یک مشکل پایدار تبدیل شده و تخریب و آلودگی محیط زیست، که یکی از عوامل اصلی چالش‌های محیط زیست می‌باشد را به وجود‌آورده است. دکتر معماریان گفت: افزایش جمعیت و شهرنشینی، بهبود خدمات مدیریت پسماند را می‌طلبد که در صورت عدم مدیریت مناسب آن منجر به آلودگی آب، خاک و هوا می‌شود که خطرات بهداشت عمومی را به همراه دارد البته در سال‌های اخیر نیز مفهوم مدیریت یکپارچه پسماند و استراتژی‌های کاهش ضایعات رو به رشد بوده است.
وی با بیان اینکه یکی از مولفه‌های تشکیل دهنده مدیریت پسماند، جمع‌آوری پسماند است؛ ابراز کرد : جمع آوری و حمل پسماند بنابر ضرورت و امکانات به شیوه‌های متفاوتی انجام می‌گیرد که شیوه استفاده از ایستگاه انتقال پسماند از رایج ترین روش‌ها در کشور ماست.
وی افزود: مدیریت پسماند: عبارت است از مجموعه ای از مقررات منسجم و هماهنگ در زمینه کنترل تولید، ذخیره و یا جمع آوری، حمل و نقل، پردازش و دفع مواد زائد که منطبق بر بهترین اصول بهداشتی، اقتصادی، زیباشناختی و سایر الزامات محیط زیستی و مطلوبیت‌های عمومی باشد و مراحل آن کاهش، بازیافت و تبدیل زائدات به مواد قابل استفاده استکه در تمام این مراحل مقداری مواد باقی می‌ماند که لزوماً باید دفن شوند؛ لذا انتخاب محل مناسب برای پسماندها مهمترین مرحله در مدیریت مواد زائد است.
وی گفت: مشکل انتخاب محل دفع مواد زائد همواره گریبانگیر بشر بوده و انتخاب محل دفن  نامناسب، سبب آلودگی آب، خاک و هوای منطقه می‌شود.
دکتر معماریان با بیان اینکه معیارها و شاخص‌های متعددی جهت انتخاب محل مناسب برای دفع پسماندها ارائه شده که هر یک محدودیت ها و شرایط خاصی را برای مکان یابی مطرح می سازد؛ گفت: هر یک از معیارها و پارامترها بر اساس یکی از زمینه‌های علمی بنا شده به گونه‌ای که مطالعات مکان‌یابی هویت چند بعدی و ساختار میان رشته پیدا کرده‎است.
وی گفت: طرح مطالعاتی مکان‌یابی و ارزیابی زیست محیطی پهنه‌های مستعد دفن بهداشتی پسماندهای جامد شهری بردسکن توسط مرکز آموزش عالی کاشمر در دو فاز انجام می شود که در فاز نخست ضمن تهیه نقشه سایت با استفاده از نقشه‌برداری زمینی و تصاویر ماهواره‌ای و جمع‌آوری اطلاعات مختلف توپوگرافی، زمین شناسی، اقلیمی، هیدرولوژیک، کاربری و پوشش گیاهی، خاک‌شناسی، منابع آب و …، نسبت به بررسی خصوصیات توپوگرافی، زمین شناسی،هیدروژئولوژی، بررسی وضعیت خاک ،پوشش گیاهی و کاربری اراضی، وضعیت اقلیمی، هیدرولوژی منطقه، وضعیت اقتصادی و اجتماعی و مشکلات فنی سایت شامل حجم زباله ورودی به سایت، توزیع حجمی و وزنی زباله در ماه ها و فصول مختلف و …،تهیه ماتریس لئوپولد سایت و ارزیابی تناسب و انطباق آن با معیارهای زیست محیطی و دستورالعمل بهره‌برداری از لندفیل وبررسی مشکلات و نواقص فنی و ارائه راه‌حل های کوتاه مدت ، میان مدت و بلند مدت اقدام می‌شود.
دکتر معماریان افزود: در فاز دوم نیز پهنه‌بندی منطقه در حریم شهر بر اساس بافر ۵ تا ۱۵ کیلومتری صورت می‌گیرد و همچنین فازی سازی نقشه‌های فاصله تولید شده در مرحله قبلی، تهیه ماتریس تصمیم برای هر شاخص و زیرشاخص‌ها ،اجرای تحلیل سلسله مراتبی و محاسبه اوزان معیارها، ترکیب خطی وزنی معیارها وتهیه نقشه تناسب، طبقه بندی نقشه، معرفی حداقل سه سایت و اولویت‌بندی آن‌ها به روش ماتریس ارزیابی لئوپولد ایرانی با درنظر گرفتن معیارهای اجتماعی و اقتصادی انجام می‌شود.