سالها است که در خصوص فرونشست زمین در دشت کاشمر صحبت می کنیم اما وضعیت بسیار نگران کننده تر از آن چیزی است که مدام گفته می شود.
دکترهادی معماریان رئیس مرکز آموزش عالی کاشمر در گفتگو با روابط عمومی با ابراز نگرانی از وضعیت فرونشست زمین در این منطقه تصریح کرد: براساس مقایسه تصاویر راداری سال ۲۰۱۷ با ۲۰۲۱ متوجه شدیم که منطقه اطراف شهر کاشمر و جنوب غربی دشت کاشمر دارای بیشترین نرخ فرونشست در منطقه است.
به گفته او براساس ارزیابی صورت گرفته از وضعیت فرونشست دشت کاشمر به روش تداخل سنجی راداری با استفاده از داده های ماهواره سنتینل و ارتباط آن با خشکسالی هواشناسی و آب زیرزمینی می توان گفت: کاشمر با سرعتی بیشتر از دیگر شهرها از جمله اصفهان به سمت نابودی دشت ها می رود و این یک واقعیت است.
دکتر معماریان گفت: فرونشست تجمعی چهار ساله منطقه ۸۳ سانتیمتر است و این نشان می دهد سالیانه ۲۰ سانتیمتر فرونشست زمین داشته‌ایم.
وی با بیان اینکه هرچه به سمت شمال دشت پیش می‌رویم میزان فرونشست به مراتب کمتر می شود، مطرح کرد: حداکثر فرونشست را در مناطقی با رسوبات ریزدانه داریم که اکثرا در مناطق جنوبی و جنوب غربی دشت قرار گرفته اند.
این دکترای مدیریت منابع زمین با گرایش مهندسی حفاظت خاک تصریح کرد: در این مناطق متاسفانه در حال از دست دادن ذخیره استاتیک و دینامیک آبخوان هستیم و با از دست دادن فضای ذخیره بین رسوبات در اثر فرونشست طبقات بالایی رسوبات، دیگر نفوذی به سفره های زیر زمینی اتفاق نخواهد افتاد و همین امر خطر وقوع سیلاب های آینده بخصوص در شرایط تغییر اقلیم را افزایش می دهد.
وی مطرح کرد: براساس استاندارد جهانی اگر سالی چهارمیلیمتر نشست زمین داشته باشیم وارد بحران شده‌ایم ولی ما در کاشمر سالی ۲۰۰ میلیمتر فرونشست زمین داریم و این نشان می‌دهد کاشمر در وضعیت فوق بحرانی به سر می‌برد.
دکترمعماریان اظهار کرد: متاسفانه در تمام قسمت‌های دشت چاه حفر شده و محاسبات نشان می‌دهد که بیشترین میزان فرونشست‌ها را در مناطقی مشاهده می‌کنیم که تراکم چاه های بهره برداری بالاست. بررسـی رونـد حفـر چاه‌های بهـره بـرداری از منـابع آب زیرزمینی منطقه نشان داد کـه تـا سال ۹۷-۱۳۹۶، این‌‌‌روند افزایشی بوده بطوری‌که تعداد ۵۰۷ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق در دشت کاشمر حفر‌‌شده است و میزان برداشت سالیانه از منابع آب زیرزمینی این‌‌‌دشت ۱۳۴ میلیون متر مکعب می‌باشد. به عبارتی ۸۲ درصد از منابع آب زیرزمینی منطقه به چاه‌های عمیق و نیمه عمیق حفر‌‌شده در دشت کاشمر تعلق می گیرد و نتیجه اینکه با کسری مخزن ۳۶ میلیون متر مکعب در سال مواجه شده‌ایم.
وی با اشاره به اینکه درغرب و جنوب دشت کاشمر شکاف های بسیار عمیقی به علت فرونشست ایجاد شده است، بیان کرد: تمامی اطراف کاشمر و حتی داخل شهر نیز دچار فرونشست شده‌اند و به خاطر این فرونشست‌ها بعضأ تاسیسات زیرزمینی دچار خسارت‌های جدی خواهند شد و اگر روند به همین منوال ادامه یابد برخی روستاهای جنوب کاشمر و خلیل آباد و حتی بخش‌هایی از جنوب شهر نیز در آینده نه چندان دور باید تخلیه شوند.
به گفته او از نظر زمین شناسی نیز در حاشیه جنوبی گسل درونه و محل شکافها در غرب دشت، محدودهای وجود دارد که سهم ورودی آب زیر زمینی به آن بسیار کم است. بنابراین‌‌‌حتی بهرهبرداری کم از سفره در این‌‌‌محدوده می‌تواند سبب افت شدید در سطح آب زیرزمینی شود.
