ایسنا/خراسان رضوی عضو شورای پژوهش و فناوری اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: یکی از مهم‌ترین منابع تخریب خاک طی سال‌های اخیر در کاشمر آلاینده‌های شهری، صنعتی و کشاورزی هستند.
هادی معماریان در گفت‌وگو با ایسنا، عنوان کرد: با توجه به اینکه هر ۵ ثانیه معادل سطح یک زمین فوتبال خاک حاصلخیز در حوزه‌های آبخیز، فرسایش می‌یابد ضروری است برای حفاظت خاک به عنوان بستر حیات و توسعه پایدار گام‌های محکمی برداریم.
وی ادامه داد: استان خراسان و منطقه کاشمر از مناطق آسیب‌پذیر در حوزه فرسایش خاک چه به صورت آبی و چه بادی هستند.
معماریان افزود: براساس برآوردهای انجام شده سطح کانون‌های بحران فرسایش بادی در منطقه کاشمر به حدود ۱۲ هزار هکتار افزایش یافته است.
این استاد دانشگاه افزود: میزان فرسایش آبی خاک در حوزه آبخیز کال ششطراز بالغ بر ۱۶۵ هزار تن در سال است. همچنین سالانه ارزش کودهای NPK از دست رفته در اثر فرسایش در همین حوزه و در اراضی کشاورزی حدود دو میلیون و ۱۰۰ هزار ریال در هر هکتار و خسارت ناشی از کاهش علوفه در اثر فرسایش در مراتع منطقه حدود ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار ریال در هر هکتار است.
وی بیان کرد: براساس محاسبات انجام شده سالانه میزان رسوب دهی حاصل از فرسایش در همین حوزه حدود یک هزار و ۴۶۰ تن در کیلومتر مربع است.
معماریان گفت: همه این آمار حاکی از میزان بالای فرسایش و تخریب خاک در کشور ایران به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک مانند کاشمر است.
رئیس مرکز آموزش عالی کاشمر اظهار کرد: بر اساس مواد ۱۱ و ۱۵ قانون حفاظت خاک، سازمان حفاظت محیط زیست مکلف به پایش خاک‌های آلوده، شناسایی مواد آلاینده و اشخاص آلوده‌کننده است اما علاوه‌بر مشکل فرسایش خاک در سال‌های اخیر یکی از مهم‌ترین منابع تخریب خاک آلاینده‌های شهری، صنعتی و کشاورزی هستند.
وی ادامه داد: اگرچه در شهرستان کاشمر نیز سه منبع آلاینده وجود دارد که حاصل از دفع غیربهداشتی زباله‌ها و نخاله‌های ساختمانی و آلودگی ناشی از دفع فاضلاب در شهرک صنعتی است اما متاسفانه تاکنون هیچ راهکار علمی و مشخصی برای حل این معضلات ارائه و اجرایی نشده است.
معماریان در همین خصوص بر مدیریت جامع منابع طبیعی و حوزه‌های آبخیز، کشاورزی حفاظتی(با حداقل عملیات خاک ورزی) و کنترل حاصلخیزی خاک تاکید کرد.
وی عنوان کرد: عملیات تثبیت و کنترل در مناطق برداشت رسوبات بادی، کنترل و محدود کردن دفن نخاله‌های ساختمانی در سطح منطقه، دفن بهداشتی زباله‌ها و بررسی مجدد سایتهای مطلوب برای این کار، راهاندازی سیستم تصفیه فاضلاب در شهرک صنعتی به روش‌های مکانیزه یا طبیعی نیز در راستای حفاظت از خاک مهم است.
معماریان بر فرهنگ‌سازی و توانمندسازی جوامع شهری و روستایی در راستای ایجاد منابع درآمدی پایدار برای حفاظت خاک در منطقه کاشمر تاکید کرد.
وی در ادامه افزود: برآوردها نشان می‌دهد برای تولید ۲ تا ۳ سانتیمتر خاک سطحی حدود هزار سال زمان نیاز است.
رئیس مرکز آموزش عالی کاشمر گفت: در حال حاضر ۳۳ درصد از خاک‌های سطح کره زمین فرسایش یافته و تخریب شده‌اند و پیش‌بینی می‌شود با ادامه این روند تا سال ۲۰۵۰ به حدود ۹۰ درصد برسیم.
عضو شورای پژوهش و فناوری اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی بیان کرد: فرسایش خاک میتواند تا حدود ۵۰ درصد کاهش در عملکرد محصولات زراعی را سبب شود، همچنین براساس مطالعات مختلف انجام شده می‌توان اذعان نمود که سالیانه متوسط فرسایش در ایران بین ۷ و حداکثر ۱۶ تن در هکتار است.
وی همچنین بیان کرد: با توجه به مساحت ایران فرسایش سالانه کشور معادل ۱.۱۵ تا ۲.۶۴ میلیارد تن خواهد بود که رقم بسیار بالایی است.
معماریان گفت: محاسبات نشان می‌دهد که کل هزینه‌های فرسایش خاک ایران در سال ۱۳۷۹ بر حسب قیمت‌های جاری حدود ۳۱ درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی و جنگل‌داری است.
رئیس مرکز آموزش عالی کاشمر افزود: این فرسایش خاک بیانگر آن است که در بین عوامل موثر بر فرسایش خاک، باید معیارهای حفاظت شامل رعایت حد و ظرفیت چرا در مراتع، تامین سوخت جنگل‌نشینان، عدم تغییر کاربری مراتع به اراضی زراعی دیم در شیب بالا، کشاورزی حفاظتی و رعایت اصولی مدیریت آبخیزداری مورد توجه قرار گیرد.
این استاد دانشگاه بیان کرد: خوشبختانه در ۲۲ خرداد ۱۳۹۸ قانون حفاظت خاک پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان از سوی رئیس‌جمهور برای اجرا به دستگاه اجرایی مربوطه ابلاغ شد و این اولین بار است که در کشور قانون جامع و کاملی در رابطه با خاک داریم.
منبع: خبرگزاری ایسنا
